Leesbaarheid: hét begrip waar het om draait bij (web)teksten. In een eerder artikel gaf ik al tips voor leesbaarheid van je teksten. Aandacht voor het lettertype was er ook, maar er valt daar nog veel meer over te vertellen. Beweringen die elkaar tegenspreken, de strijd tussen met – en zonder schreef, en lettergrootte zijn bijvoorbeeld punten om rekening mee te houden. Als schrijven niet je sterkste vak is, dan kan de keuze voor het juiste lettertype al een hoop goed maken.
Hoe? Door deze checklist eens door te nemen:
Leesbaarheid
Bij elk lettertype moet de vraag ‘hoe leesbaar is dit?’ gesteld worden. Verdana, Helvetica en Arial worden over het algemeen beschouwd als goed leesbare lettertypen. Allemaal zijn het lettertypen sans serif – zonder schreef dus. Schreefloze lettertypen zijn vaak beter leesbaar, omdat de dikte van de letters overal gelijk is. Bij lettertypen met schreef (kom ik zo nog op) is de schreef vaak dunner, waardoor letters wel sierlijker zijn, maar ook wat minder leesbaar.
Corps
Bij de meeste tekstverwerkers staat deze op 10 of 11. Corps, ofwel de grootte van je lettertype, is natuurlijk van belang. Wat de ideale grootte is, hangt sterk af van het lettertype, de vormgeving van en rondom de tekst, en de lengte van de tekst. Bij een kleine tekst is een kleiner lettertype geen probleem; het is dan wel aan te raden om een schreefloos lettertype te kiezen, zodat de tekst toch goed leesbaar is. Over het algemeen is een grootte van 10 tot en met 12 het beste.
Uitlichten
Het handige aan tekstverwerkers is dat tekst uitgelicht kan worden. Schuin- en dikgedrukt, onder- en doorstreept bijvoorbeeld. Maak hier vooral gebruik van. Dikgedrukte letters zijn ideaal voor subkoppen, schuingedrukt daarentegen is handig om een term, kernbegrip of buitenlands begrip aandacht te geven. Dat kan ook door woorden of zinsdelen te onderstrepen natuurlijk. Een link is weer prima uit te lichten door die een andere kleur te geven, zoals oranje op De Zakelijke Blog en rood op mijn eigen website.
Met of zonder schreef
In de loop der jaren heb ik veel argumenten voor én tegen lettertypen met schreef gehoord. Ook onderzoeken laten geen ruimte over voor één conclusie. Wat belangrijk is, is dat een schreef niet hinderlijk moet zijn. Ofwel: een schreef moet de leesbaarheid niet beïnvloeden. Daarom zijn bijvoorbeeld Cambria en Palatino prima lettertypen met schreef. Lettertypen als Andanus en Curlz daarentegen zijn juist af te raden. De leesbaarheid wat dit betreft hangt ook samen met de grootte van het lettertype.
Papier of scherm
Welk lettertype het beste is, hangt ook af van de manier van publiceren. Bied je een webtekst of maak je een brochure? Een tekst leest heel anders op een computerscherm, als je dit vergelijkt met bijvoorbeeld een krant. Bij webteksten worden schreefloze lettertypen vaker aangeraden, terwijl de schreef juist geassocieerd wordt met kranten. Dit onderscheid hoef je natuurlijk niet verplicht te maken, maar houd wel rekening met de verschillen in leesbaarheid.
Donker op licht
Tal van websites hebben een mooie vormgeving en zien er kleurrijk uit. Wat ik dan vaak zie, is dat er op deze websites lichte kleuren gebruikt worden voor letters – op een donkere/gekleurde achtergrond. Het ziet er vaak goed uit, maar het komt lang niet altijd de leesbaarheid ten goede. Hoe saai het misschien ook klinkt: de klassieke weergave (donker op licht; zwart op wit) werkt vaak het beste. We zijn immers al jaren kranten en boeken gewend.
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar leesbaarheid in relatie tot het lettertype. Een weetje: slecht(er) leesbare teksten worden vaak het beste onthouden. Een artikel op Scientias.nl vertelt daar meer over.
